Γνωμοδότηση για εξόρυξη και επεξεργασία χρυσοφόρου κοιτάσματος στη Βουλγαρία

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ – ΘΡΑΚΗΣ

Γνωμοδότηση για εξόρυξη και επεξεργασία χρυσοφόρου κοιτάσματος στη Βουλγαρία

Αρνητική η κοινωνία της Ροδόπης και του Έβρου

«Αναθερμαίνεται το ζήτημα των εξορύξεων χρυσού», λέει στον «Π.Τ.» ο καθηγητής του Α.Π.Θ. κ. Γ. Τριανταφυλλίδης.


Πληροφοριακά, η συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αν. Μακεδονίας - Θράκης της περασμένης Δευτέρας, αναβλήθηκε επειδή πήρε παράταση από την πλευρά της Βουλγαρίας η συζήτηση. Μέχρι τις 15 Απριλίου θα επανέλθει το θέμα για οριστική απόφαση.

ΤΗΝ ερχόμενη Δευτέρα 21 Μαρτίου και ώρα 18.00 στην αίθουσα συνεδριάσεων της Περιφερειακής Ενότητας Ροδόπης στην Κομοτηνή, πρόκειται να συνεδριάσει το Περιφερειακό Συμβούλιο της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Ένα από τα θέματα που απασχολήσουν το σώμα, είναι και η γνωμοδότηση επί της Μελέτης Περιβαλλοντικής Εκτίμησης για το Επενδυτικό Σχέδιο Εξόρυξης και επεξεργασίας χρυσοφόρου κοιτάσματος στην περιοχή Krumovgrad στη Βουλγαρία, κατ’ εφαρμογή της σύμβασης ESPOO για την διαδικασία εκτίμησης Περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε διασυνοριακά πλαίσια.

Η εν λόγω μελέτη έφτασε πριν λίγες εβδομάδες στο ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ), το οποίο έχει το δικαίωμα να γνωμοδοτήσει για το έργο. Σημειώνεται επίσης πως το θέμα έχει κινητοποιήσει και τη διανομαρχιακή επιτροπή Ροδόπης - Έβρου κατά του χρυσού, η οποία και συνεδρίασε ήδη για το θέμα, ενώ μέλη τους σκοπεύουν να παραστούν στη συνεδρίαση της Δευτέρας στην Κομοτηνή.

Το θέμα με την εξόρυξη χρυσού στη διασυνοριακή περιοχή Έβρου, Ροδόπης και Βουλγαρίας, έχει απασχολήσει και παλαιότερα, πριν από 10 περίπου χρόνια, την τοπική κοινωνία, όταν υπήρξε ενδιαφέρον από εταιρείες εξόρυξης χρυσού, να στήσουν μεταλλεία στις Σάπες και το Πέραμα. Οι αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας ήταν δυναμικές και έτσι σταμάτησε εκεί το ζήτημα.

Το ενδιαφέρον της Βουλγαρίας

Το τελευταίο διάστημα όμως, η υπόθεση έχει αναθερμανθεί από την πλευρά της Βουλγαρίας. Η εφημερίδα μας επικοινώνησε με τον κ. Γιώργο Τριανταφυλλίδη, Μηχανικό Μεταλλίων - Μεταλλουργό και Λέκτορα του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο οποίος θα κάνει και την κεντρική εισήγηση επί του θέματος.

Ο κ. Τριανταφυλλίδης, επισημαίνει ότι το όλο ζήτημα αναθερμαίνεται αυτή την περίοδο, εξαιτίας και της αναθέρμανσης του κοιτάσματος της Χαλκιδικής και τάσσεται αρνητικά στην εξόρυξη του χρυσού.

«Το Krumovgrad τώρα για το οποίο ερχόμαστε, συνδέεται έμμεσα μ’ αυτά, γιατί είναι η ίδια μεταλλοφορία από Πέραμα, Σάπες, Εσίμη μπαίνει μέσα στη Βουλγαρία μέχρι τα 30 χιλιόμετρα και είναι αυτά τα κοιτάσματα», επισημαίνει ο κ. Τριανταφυλλίδης και μας εξηγεί:

«Υπάρχουν εισδύσεις του λεγόμενοι επιθερμικού συστήματος από το κέντρο της γης, δηλαδή ψιλο-ηφαίστεια, τα οποία είναι το ένα δίπλα στο άλλο και συνδέονται με θειούχο μεταλλοφορία. Ο λόγος για τον οποίο αντιδράσαμε έχει δύο σκέλη: Το ένα είναι ότι η θειούχος μεταλλοφορία δημιουργεί βιτριόλι στα νερά, επομένως δηλητηριάζονται τα νερά επιτόπου, αυτό το φαινόμενο είναι ήδη εκδηλωμένο εκδηλωμένο στην Κίρκη σήμερα. Και το δεύτερο είναι ότι χρειάζεται και άνιο για να βγει ο χρυσός.

Επομένως με πολύ μικρές περιεκτικότητες στη γη, δηλαδή μερικά γραμμάρια στον τόνο αυτά θεωρούνται κοιτάσματα και αφήνουν λίμνες από κυανιούχα μετά. Γι’ αυτό το λόγο το απορρίψαμε.

Τώρα έρχεται η πρόταση της Βουλγαρίας και πάνε να δραστηριοποιήσουν το κομμάτι που τους ανήκει γεωγραφικά. Αυτό όμως έμμεσα θα έχει συνέπειες και σ’ εμάς. Είναι μόνο τριάντα χιλιόμετρα και μάλιστα ανοίγει δρόμος τώρα, από Κομοτηνή θα βγαίνει ακριβώς στο Krumovgrad».

Πρόβλημα στα νερά

Το σημείο όπου θέλουν να δημιουργήσουν τα ορυχεία στη Βουλγαρία, είναι κοντά σε ένα μικρό ποτάμι το οποίο εκβάλει στον Άρδα, λέει ο κ. Τριανταφυλλίδης. «Και Άρδας σημαίνει Έβρος. Επομένως, ό,τι σκουπίδι βγει θα καταλήξει σ’ εμάς».

«Αν και είναι λίγο πρώιμο», σημειώνει ο κ. Τριανταφυλλίδης,  «ένα φαινόμενο που συνδέεται μ’ αυτές τις εκμεταλλεύσεις, είναι το θέμα της όξινης απορροής. Παθαίνουν ζημιά τα νερά. Δυστυχώς δεν έχουμε πολύ μεγάλη δυνατότητα να παρέμβουμε στους Βουλγάρους. Εδώ μπορέσαμε και ορθώσαμε ένα ανάστημα και δεν στάθηκε δυνατό να αδειοδοτηθεί. Τώρα όμως πιέζονται και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μπαίνει μια φιλοσοφία, πόσο θα μπορείς να εκμεταλλευτείς τη γη σε τέτοιες περιεκτικότητας. Να καταντήσεις τη γη σκουπίδι για να πάρεις ένα γραμμάριο χρυσό στον τόνο ή το πολύ πέντε. Είναι από τα μέταλλα της τάξεως των γραμμαρίων ανά τόνο. Είναι απίθανο και μετά από την εξόρυξη, καταντάει όλη η γη απόβλητο».

Μεγάλη κερδοφορία

Η όλη υπόθεση βασίζεται στο κέρδος φυσικά και σε τίποτα άλλο, καθώς η τιμή του χρυσού είναι πάρα πολύ ακριβή, μας εξηγεί ο κ. Τριανταφυλλίδης:

«Όλη η φιλοσοφία αυτή τη στιγμή της υπόθεσης, στρέφεται στο να εγκατασταθεί μια μονάδα τέτοια και να προσλάβουν 100-200 εργάτες. Μετά, με πίεση σ’ αυτούς τους ανθρώπους, θα τα πάρουν όλα. Αυτό το κατάλαβαν στην Κομοτηνή και την Αλεξανδρούπολη και είναι όλοι οι φορείς κάθετα αντίθετοι. Έχουν μεγάλο κέρδος διότι είναι πολύ ακριβή η τιμή του χρυσού. Μεγάλα κέρδη. Για παράδειγμα, δεν εκτιμώ ότι αν μπει αυτή η μονάδα σε λειτουργία, θα έχει κόστος πάνω από 150 δολάρια στην ουγκιά. Και η ουγκιά κάνει 1.400 δολάρια! Επομένως όλη αυτή η διαφορά είναι στο εμπορικό κύκλωμα».

Η Σύμβαση ESPOO

Το μόνο όπλο που έχει η Ελλάδα και η τοπική κοινωνία της Θράκης για να αντιδράσει, είναι η σύμβαση ESPOO, την οποία έχουν κυρώσει η Ελλάδα και η Βουλγαρία. Η σύμβαση ESPOO εισάγει το νομικό εργαλείο της εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο πεδίο των διακρατικών και πολυμερών περιβαλλοντικών σχέσεων μεταξύ των κρατών μελών της Οικονομικής Επιτροπής για την Ευρώπη των Ηνωμένων Εθνών.

Η εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, με τους ειδικότερους κανόνες και τις διαδικασίες της, συνιστά ένα κύριο εργαλείο για την εκπλήρωση της θεμελιώδους διεθνούς υποχρέωσης των κρατών, να μην προκαλέσουν (σημαντική) ζημία στο περιβάλλον άλλων κρατών, ή σε αυτό των διεθνών κοινών. Η Σύμβαση Espoo είναι κυρίως προσανατολισμένη στη συνεργατική εκπλήρωση των περιβαλλοντικών υποχρεώσεων των κρατών μερών, με έμφαση στη διαδικασία, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει οιαδήποτε σχετικοποίηση της υποχρέωσης συμμόρφωσης με τις ουσιαστικές επιταγές του διεθνούς περιβαλλοντικού δικαίου. Η Σύμβαση Espoo λειτουργεί κατεξοχήν στο πεδίο πρόληψης της περιβαλλοντικής επίπτωσης και της ενδεχόμενης ζημίας.

«Αυτή η κίνηση που κάνουμε τώρα, γίνεται μέσω της συνθήκης ESPOO», λέει ο κ. Τριανταφυλλίδης, όμως επισημαίνει ένα πρόβλημα: «Όταν το δικό μας το Υπουργείο Περιβάλλοντος τη θέλει τη διαδικασία και έχει δημιουργήσει και όλη την υποδομή για να βάλει κυάνια και όλα αυτά, αυτοί οι άνθρωποι θα πάνε να αντιδράσουν σκληρά στους Βούλγαρους; Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Επομένως μένει στην τοπική κοινωνία, στην Περιφέρεια, να πει όχι και να απαιτήσει η γνώμη της να πάει στη Βουλγαρία».

Οι πληροφορίες λένε ότι από το Υπουργείο Περιβάλλοντος προσπάθησαν να τους μεταπείσουν στην Περιφέρεια. Πήραν τηλέφωνο μάλιστα και προσπάθησαν τους εξηγήσουν ότι η μέθοδος εξόρυξης είναι ήπια, ότι δεν έχει κυάνιο και άλλα χημικά.

«Αυτά είναι υποκρισίες», τονίζει ο κ. Τριανταφυλλίδης. «Στα σοβαρά κράτη δεν μπορείς να συζητήσεις σε τέτοιο επίπεδο. Υπάρχει χοντρό πρόβλημα αυτή τη στιγμή, μεταξύ του επαγγέλματος του γεωλόγου και μεταλλειολόγου και της εφαρμογής αυτών των διαδικασιών».

Θανάσης Πολυμένης