Τρίτη 25 Δεκεμβρίου 2007

Ένας παγκόσμιος Άγιος που καταπατά πολιτισμικές αξίες!


Πολλές φορές στην εποχή μας – τώρα πια, φτάνουμε στο σημείο να διαμαρτυρόμαστε ότι οι γιορτινές ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς έχουν εμπορευματοποιηθεί πλήρως. Κι εδώ που τα λέμε, αυτή είναι η αλήθεια.
Διαμαρτυρόμαστε, σε γενικό επίπεδο κυρίως, ότι οι μέρες αυτές έπαψαν να εορτάζονται παραδοσιακά. Χωρίς βεβαίως πολλές φορές να ξέρουμε τι ακριβώς σημαίνει «παραδοσιακός εορτασμός» των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Γενιές ολόκληρες μεγαλώσαμε με τον «Μίκυ Μάους», τον «Ντόναλντ Ντακ», τον «Ποπάυ» και το σπανάκι του, τον «Superman» και δεκάδες άλλους ήρωες των αμερικανικών κόμικς, που πλέον εμείς εδώ στην πολύπαθη Ελλάδα, έχουμε ξεχάσει αν έχουμε κάτι δικό μας να παρουσιάσουμε. Γενιές ολόκληρες μεγαλώσαμε μεταπολεμικά στην Ελλάδα, με εκείνον τον χοντρό χαμογελαστό τύπο, με την κόκκινη στολή και τα λευκά πλούσια μαλλιά και γένια. Με έναν, όχι μόνο ξενόφερτο, «Άγιο Βασίλη» (καλύτερα Σάντα Κλάους να λέμε), αλλά ένα διαφημιστικό προϊόν που εφεύρε η εταιρεία της Coca-Cola και που με επιτυχία πλάσαρε στο κοινό της το 1931. Αυτός ο Αγιοβασίλης, κατάφερε να κατακτήσει τον κόσμο. Κι αναρωτιέται κανείς πώς θα ήταν αυτός, αν τα χρώματα της εν λόγω εταιρείας ήταν πράσινα, γαλάζια ή κίτρινα!
Στη Δύση το πρόσωπο του Αγίου Βασιλείου συνδέθηκε με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί της Ευρώπης έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ) μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα. Στα ελληνικά δεδομένα η μετατροπή αυτή φαίνεται να πέρασε περίπου στη δεκαετία του 1950-1960, κυρίως στον αστικό πληθυσμό από τους «συγγενείς» μετανάστες που με τις ευχητήριες κάρτες τους εισήγαγαν τον «Δυτικό» Άϊ-Βασίλη και μαζί του το χιονισμένο και στολισμένο έλατο, σε αντίθεση με το ελληνικό καραβάκι με τα φωτάκια και τις σημαιούλες του.
Αυτός ο κατακόκκινος Αγιοβασίλης λοιπόν, μονοπωλεί τα πάντα τις ημέρες αυτές. Γυρνάει όλο τον κόσμο και μοιράζει δώρα και ευχές. Βέβαια, πανέξυπνα, ο χοντρούλης Άγιος (σε αντίθεση με την ελληνορθόδοξη παράδοση των ...καχεκτικών Αγίων της), κατάφερε να συνθέσει την πραγματικότητα του χριστιανορθόδοξου Αγίου Βασιλείου από την Καισαρεία με τη μυθολογία της βόρειας Ευρώπης, μέσα στον πάμφτωχο πλανήτη του μεσοπολέμου που έβγαινε μόλις από το οικονομικό Κραχ του 1930 και το τέλος του αιματηρού Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Όλος ο γνωστός σήμερα κόσμος, καλοπροαίρετα δέχεται τον Αγιοβασίλη με τα όποια δώρα του, ακόμα κι αν η θρησκεία την οποία υιοθετεί επίσημα ως χώρα, δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τον δυτικοχριστιαννό Άγιο. Είναι μια ιστορία εμπορευματοποίησης, η οποία γεννήθηκε στις φτωχές και πολεμόχαρες μέρες του γνωστού πολιτισμένου κόσμου μας, που έμελλε να κατακτήσει τον πλανήτη. Αυτός ο Σάντα Κλάους, σαρώνει τα πάντα σήμερα στο πέρασμά του εδώ και 77 χρόνια. Τίποτα δεν του αντιστέκεται, όπως για παράδειγμα ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έμεινε να μνημονεύεται στα κάλαντα: «Αη Βασίλης έρχεται... από την Καισαρείαν».
Δεν θα πω βαρύγδουπες κουβέντες του στυλ ότι πρέπει να επιστρέψουμε στην δική μας παράδοση. Ούτε θα πω ότι οι δικές μας παραδόσεις έχουν χαθεί. Όλα αυτά έχουν συνδεθεί μεταξύ τους, έχουν ενσωματωθεί σε μια μορφή που θυμίζει σαλατοποίηση. Το ισχυρότερο βεβαίως είναι αυτό που υπερέχει πάντα σε κάθε εποχή. Σε μερικά χρόνια μπορεί όλα αυτά να παρουσιάσουν τη δική τους πτώση και κάτι διαφορετικό να κάνει την εμφάνισή του και να διεκδικήσει τον χώρο που θα του ανήκει.
Γεγονός είναι πάντως, ότι, αυτή η παγκόσμια ομοιομορφία και η... καταστολή των τοπικών εθίμων, δημιουργούν παράξενα συναισθήματα, οργή πολλές φορές και χάσιμο των πολιτισμικών αξιών των λαών. Βεβαίως, ο καθένας είναι ελεύθερος να γιορτάσει όπως θέλει, να απορρίψει αυτό που δεν του αρέσει, όμως, δεν μπορεί να αποφύγει την ισχύουσα πραγματικότητα, η οποία μονοπωλεί τα πάντα. Και πιστεύω προσωπικά ότι, όλο αυτό, κάποια μέρα θα ξεσπάσει μέσα από μια μορφή που θα θυμίζει πολιτισμική έκρηξη ή επανάσταση. Όχι βεβαίως τον επόμενο χρόνο, αλλά σύντομα...

Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2007

Πεταμε... (σ.σ. ο τόνος ίπταται ελεύθερος προς χρήση!)


Μου λέει προχθές μια φίλη που βρίσκεται στη Μυτιλήνη και θέλει να ταξιδέψει τα Χριστούγεννα για τη Θεσσαλονίκη. «Έκλεισα εισιτήριο με την Ολυμπιακή. Λες να προλάβω ή θα κλείσει; Μήπως εσύ ξέρεις;». «Ε, και τι ανησυχείς; Αν δεν πετάξετε... θα σας πάνε με βαρκούλες...»
Τι λέτε άραγε να γίνει, εσείς πού ξέρετε; Γι’ αυτό άφησα και τον τίτλο σήμερα χωρίς τόνο (πεταμε...), ελεύθερο να ίπταται πάνω από τη λέξη ως Δαμόκλειο Σπάθη και ...ο χρόνος θα δείξει που θα προσγειωθεί. Στο «πετάμε» ή στο «πέταμε»!
Οι υπάλληλοι της Κομισιόν στην Ελλάδα, επιμένουν να την κλείσουν. Από τη μια μας παραμυθιάζουν ότι θα της αλλάξουν όνομα και όλα θα διορθωθούν, από την άλλη μας λένε ότι η γάγγραινα προχώρησε σε βάθος και πρέπει να πεθάνει ο ασθενής, από την τρίτη πλευρά μας λένε ξεκάθαρα ότι, τέρμα τα ...δίευρα (κατά τα δίφραγκα), ήρθε το τέλος αυτού που λέμε «δημόσια ασφάλεια» για την Ολυμπιακή.
Προφανώς, ο υποφαινόμενος δεν θα μπορούσε να απαντήσει στο ερώτημα αν η Ολυμπιακή κλείσει οριστικά και πότε. Αι βουλαί των υψηλά ιστάμενων κρατικών λειτουργών του Ευρωπαϊκού κράτους και της ελληνικής επαρχίας άλλα πρεσβεύουν και έχουν δείξει τις προθέσεις τους.
Τόσα και τόσα χρόνια πέρασαν και κανένας εκ των κυβερνώντων (ονόματα δεν λέμε, πρόσωπα δεν θίγουμε...), δεν φρόντισε να εξασφαλίσει ένα σταθερό μέλλον στην μεγάλη αυτή επιχείρηση που λέγεται Ολυμπιακή Αεροπορία. Κανένας δεν φρόντισε να της εξασφαλίσει ένα «δαχτυλίδι» να έχει «προίκα». ΚΑΝΕΝΑΣ, κι ας κόπτονται σήμερα και φωνασκούν ότι «Η Ν.Δ. κατεβάζει τη σημαία της Ελλάδας από τους ουρανούς» (βλέπε ΠΑΣΟΚ). Για να φτάσουμε ως εδώ που φτάσαμε, δεν φταίει μόνο η πολιτική των τεσσάρων χρόνων της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και οι πολιτικές των προηγούμενων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Παρθενογένεση δεν υπάρχει ούτε στην πολιτική, ούτε στα προβλήματα μιας εταιρείας, ούτε στα χρέη, τα οποία – κρατηθείτε – ανέρχονται σε 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, δηλαδή 1,5 φορά το κόστος του Μετρό Θεσσαλονίκης, τέσσερις φορές τους κόστους για την επέκταση του Μετρό στον Πειραιά. (Αν αληθεύουν τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Αντώναρος).
Το ΠΑΣΟΚ υποστηρίζει δια στόματος του εκπροσώπου του κ. Ραγκούση, ότι, τα τρία τελευταία χρόνια η Ν.Δ. «φόρτωσε» την Ολυμπιακή με νέας γενιάς ελλείμματα, που υπερβαίνουν τα 370 εκατομμύρια ευρώ.
Πόσο εύκολα μιλάμε σε ορισμένες περιπτώσεις με εκατομμύρια ευρώ, έτσι; Λες και είναι μαρουλόφυλλα!
Ο ελληνικός λαός σήμερα βρίσκεται σε σημείο αγανάκτησης. Οι κυβερνώντες του, αυτοί τους οποίους εκλέγει, οι αιρετοί του άρχοντες, έχουν πάρει φόρα και ξεπουλάνε. Ξεπουλήματα που σημειωτέον, έχουν ξεκινήσει επί εποχής κυβερνήσεων Σημίτη (για να μην ξεχνιόμαστε...) Δεν είναι τυχαίο ότι ο Σημίτης χαρακτηρίζεται ως από τους καλύτερους ...αιρετούς λογιστές-πρωθυπουργούς!
Το θέμα είναι να γεμίσουν τα ταμεία του κράτους με χρήμα; Ή μήπως το ζήτημα βρίσκεται απλά στο να κλείσει η Ολυμπιακή και να τελειώνουμε επειδή το ζητάει επιμόνως το κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επειδή κάποτε πρέπει να ξεμπερδεύουμε με τις κρατικές εταιρείες σ’ αυτή τη χώρα, όπως ο σκληρός καπιταλισμός των πολυεθνικών εταιρειών προστάζει; Προσωπικά πιστεύω ότι είναι το δεύτερο. Οι πολυεθνικές κυβερνούν αυτόν τον τόπο και εμείς απλά πρέπει να το διαπιστώσουμε, να το αποδεχθούμε και να το πάρουμε απόφαση. Κι από εκεί και πέρα, όπως στρώνει ο καθένας κοιμάται! Κάνεις το κουμάντο σου ως χώρα και ως λαός.
Τι μπορούμε όμως να κάνουμε όλοι εμείς από το να διαμαρτυρόμαστε; Η πραγματικότητα είναι ότι η Ολυμπιακή θα κλείσει είτε το θέλουμε είτε όχι. Μας έχουν φτάσει σε τέτοιο σημείο όπου δεν υπάρχει πισωγύρισμα (για να χρησιμοποιήσουμε μια προσφιλή έκφραση του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου). Πώς μπορεί το ελληνικό δημόσιο (το υπερχρεωμένο) να στηρίξει μια σούπερ-υπερχρεωμένη επιχείρηση; Η λογιστική λογική είναι απλή: μόνο αν τεμαχιστεί η εταιρεία και δουλέψει σε διαφορετική βάση. Ο ανταγωνισμός της αγοράς είναι τρομερός και μια εταιρεία στην κατάσταση της Ολυμπιακής, ούτως ή άλλως δεν μπορεί να αντέξει. Μπορεί να λέμε και να παραδεχόμαστε ότι πίσω απ’ όλα κρύβονται κακόβουλα πολυεθνικά συμφέροντα, αλλά, άντε να τεμαχίσεις το καρπούζι στο τραπέζι, με άλλα δύο στις μασχάλες!