Ο αισχροκερδής - από τον Θεόφραστο

Υπέροχα περιγράφει ο Θεόφραστος, στους «Χαρακτήρες» του, τον αισχροκερδή. Απολαύστε το:

Η αισχροκέρδεια είναι η επιθυμία απόκτησης αισχρού κέρδους, και ο αισχροκερδής είναι ο άνθρωπος που, όταν παραθέτει γεύμα, δεν προσφέρει αρκετό ψωμί. Ζητά δανεικά από κάποιον ξένο που έχει καταλύσει στο σπίτι του. Όταν μοιράζει κομμάτια από κρέας, λέει ότι είναι δίκαιο να πάρει διπλή μερίδα αυτός που το μοιράζει και αμέσως σερβίρει τον εαυτό του. Όταν πουλά κρασί, το πουλά νερωμένο ακόμα και στο φίλο του. Στο θέατρο πηγαίνει μαζί με τους γιους του τότε, όταν οι θεατρώνες επιτρέπουν την είσοδο δωρεάν.
Όταν ταξιδεύει ως πρεσβευτής σε ξένη χώρα με έξοδα του δημοσίου, τα οδοιπορικά που παίρνει από την πόλη τα αφήνει στο σπίτι του και ζητά δανεικά από τους άλλους πρεσβευτές. Το δούλο του, που τον ακολουθεί, τον φορτώνει περισσότερο από αυτό που μπορεί να αντέξει και για τα έξοδα του φαγητού του ξοδεύει τα λιγότερα από όλους τους άλλους. Απαιτεί το μερίδιο που του αναλογεί από τα δώρα που δίδονται στους πρεσβευτές και μετά τα πουλάει. Όταν αλείφεται με λάδι στα λουτρά, παραπονιέται ότι ο δούλος του αγόρασε χαλασμένο λάδι και χρησιμοποιεί το λάδι των άλλων. Είναι ικανός να ζητήσει και από τους δούλους του μερίδιο από τα χάλκινα που βρήκαν στο δρόμο λέγονται ότι ο Ερμής (εννοεί το κέρδος) είναι κοινός. Όταν δώσει το ένδυμά του για πλύσιμο και δανειστεί άλλο από φίλο του, το κρατάει μέχρι να αναγκαστεί ο άλλος να του το ζητήσει πίσω.
Και άλλα παρόμοια σκαρφίζεται, μοιράζοντας ο ίδιος τα τρόφιμα στο προσωπικό του σπιτιού του, χρησιμοποιώντας κύπελλο με φειδώνειο μέτρο χωρητικότητας, στο οποίο έχει σφυρηλατήσει από μέσα τον πυθμένα του, και καθαρίζοντας σχολαστικά ό,τι περισσεύει από το χείλος του μέτρου. Αγοράζει σε τιμή κάτω του κόστους προϊόντα από το φίλο του κι έπειτα τα μεταπουλά πιο ακριβά. Είναι ικανός να ξεπληρώσει χρέος τριάντα μνων επιστρέφοντάς το κατά τέσσερις δραχμές λιγότερο. Όταν οι γιοι του αρρωστήσουν και δεν πάνε στο σχολείο, εκείνος αφαιρεί το ανάλογο από το μισθό του δασκάλου. Δεν στέλνει τα παιδιά του στο σχολείο στη διάρκεια του μήνα Ανθεστηρίωνα, για να μην πληρώσει τα δίδακτρα, καθώς αυτός ο μήνας έχει πολλά θεάματα. Όταν εισπράττει από το δούλο του το μερίδιο που του αναλογεί στα κέρδη, του ζητά και τα έξοδα από τη μετατροπή των χάλκινων νομισμάτων σε αργυρά. Το ίδιο κάνει και όταν ζητά το λογαριασμό από το διαχειριστή. Όταν παραθέτει στο σπίτι του το αδελφικό τραπέζι, απαιτεί από τους δούλους του φαγητό που να έχει πληρωθεί από το κοινό ταμείο, ενώ κάθεται και καταγράφει τα μισοφαγωμένα ραπανάκια, ώστε να μην τα πάρουν οι δούλοι.
Όταν ταξιδεύει εκτός πόλεως μαζί με τους φίλους του, χρησιμοποιεί τους δικούς τους δούλους και το δικό του τον νοικιάζει, δίχως ωστόσο να καταβάλει τα κέρδη στο κοινό ταμείο. Είναι ικανός σε δείπνο που γίνεται στο σπίτι του με κοινή συνεισφορά, αυτός να χρεώσει τα ξύλα, τις φακές, το ξύδι, το αλάτι και το λάδι του λυχναριού. Αν κάποιος φίλος του παντρεύεται ή παντρεύει την κόρη του, αυτός φεύγει λίγο καιρό νωρίτερα, για να αποφύγει να στείλει το γαμήλιο δώρο. Ο ίδιος δανείζεται πράγματα από τους φίλους του, τα οποία κανείς από αυτούς δεν θα καταδεχόταν να τα ζητήσει ποτέ πίσω ούτε θα δεχόταν εύκολα να τα πάρει εάν του επιστρέφονταν.

ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ: Θεόφραστος, Χαρακτήρες.
Εκδόσεις ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ, μετάφραση Ιβάνα Ζάζα