Σακχαρώδης διαβήτης – Μια επικίνδυνη και ύπουλη ασθένεια που μπορεί να ελεγχθεί

ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΟΝ «Π.Τ» Ο κ. Π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ  ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΔΡΑΜΑΣ

Σακχαρώδης διαβήτης – Μια επικίνδυνη και ύπουλη ασθένεια που μπορεί να ελεγχθεί

Στην Ελλάδα από διαβήτη τύπου 1 και 2 έχουν προσβληθεί 1.200.000 άτομα, περίπου το 12% του γενικού πληθυσμού.

Το νοσοκομείο Δράμας εξυπηρετεί περίπου 5.000 άτομα.

Η 14η ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ, ήταν η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Διαβήτη. Με αφορμή αυτή την ημέρα, συνομιλήσαμε με τον κ. Παναγιώτη Παναγιωτίδη, Επισκέπτη Υγείας στο Γενικό Νοσοκομείο Δράμας, Μεταπτυχιακό φοιτητή στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας και Μεταπτυχιακό φοιτητή στο Διεθνές Τηλεματικό Πανεπιστήμιο UNITETTUNO.

Συνέντευξη στον Θανάση Πολυμένη

(Τη συνέντευξη δημοσίευσα στην  καθημερινή εφημερίδα της Δράμας "Πρωινός Τύπος")

Ο κ. Παναγιωτίδης απαντάει στις ερωτήσεις που του θέσαμε, μας εξηγεί τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, πώς μπορεί να αναγνωριστεί για πρώτη φορά από έναν ασθενή και ποια είναι η διάκριση ανάμεσα στον διαβήτη τύπου 1 και στο διαβήτη τύπου 2. Μας απαντάει σχετικά με τα διάφορα σκευάσματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο με την ένδειξη: «κατάλληλο για διαβητικούς», τονίζει ότι το Νοσοκομείο Δράμας εξυπηρετεί 5.000 διαβητικούς, ενώ αναφέρεται και στο Διαβητολογικό Ιατρείο που λειτουργεί στο Νοσοκομείο Δράμας.

Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και ποια είναι τα αίτια από τα οποία προκαλείται;

Κατ’ αρχάς θα ήθελα να πω ότι η λέξη Διαβήτης είναι ελληνική και προέρχεται από τη λέξη διαβαίνω που με τη σειρά της σημαίνει αποβολή μεγάλων ποσοτήτων ούρων που περιέχουν γλυκόζη.  Ο Σακχαρώδης Διαβήτης θα έλεγα είναι μια αρκετά συχνή διαταραχή του μεταβολισμού η οποία χαρακτηρίζεται από αυξημένη γλυκόζη αίματος. Υπεύθυνη γι' αυτό είναι η μειωμένη έκκριση ινσουλίνης ή η μειωμένη της δράση ή ο συνδυασμός και των δύο.

Τα ακριβή αίτια της νόσου δεν είναι γνωστά, υπάρχουν όμως ορισμένοι  παράγοντες που δρουν καταλυτικά στην εμφάνιση του Σακχαρώδη Διαβήτη. Είναι η κληρονομικότητα, η παχυσαρκία, η διατροφή και η έλλειψη άσκησης.

Ποια είναι τα συμπτώματα με τα οποία θα μπορούσε να αναγνωρίσει κάποιος ότι πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη; Γιατί δεν αναγνωρίζεται εύκολα;

Θα μπορούσαμε να  πούμε ότι τα πιο συχνά συμπτώματα του Διαβήτη είναι: η αυξημένη όρεξη δηλαδή η πολυφαγία, η αυξημένη δίψα η λεγόμενη πολυδιψία, η συχνή και μεγάλη σε ποσότητα ούρηση που ονομάζεται πολυουρία, η απώλεια βάρους και μερικές φορές διαταραχή της όρασης. Σε κάποιες περιπτώσεις δεν έχουμε πολλά από αυτά τα συμπτώματα ή τα συμπτώματα είναι σχετικά ήπια και υπάρχει στους ασθενείς αρχικά μια δυσκολία να αναγνωρίσουν την έναρξη της νόσου. Υπάρχει επίσης μία κατάσταση η οποία ονομάζεται προ-διαβήτης. Η κατάσταση αυτή δεν έχει σχέση με την προδιάθεση κάποιου να αναπτύξει Σακχαρώδη Διαβήτη. Είναι μια ενδιάμεση κατάσταση θα έλεγα μεταξύ του υγιή και του Διαβητικού κατά την οποία: η γλυκόζη νηστείας είναι 100-125 mg/dl και κατά την δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης  διαπιστώνεται διαταραχή. Δηλαδή  γλυκόζη μεταξύ 140-199 mg/dl 2 ώρες μετά από την φόρτιση με  γλυκόζη.

Η Αμερικανική Διαβητολογική εταιρεία συμπεριέλαβε επίσης και την γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη μεταξύ 5,7 – 6,4 ως προ-Διαβήτη και μάλιστα έδωσε και οδηγίες για τακτικό έλεγχο τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, απώλεια βάρους αλλαγή τρόπου ζωής και άσκηση. Και όλα αυτά γιατί ο προ-Διαβήτης είναι μια κατάσταση αναστρέψιμη και μπορεί να μην οδηγήσει τελικά σε Διαβήτη.

Υπάρχει διάκριση μεταξύ Διαβήτη τύπου 1 και Διαβήτη τύπου 2; Κάποια από τις δύο μορφές είναι περισσότερο επικίνδυνη από την άλλη ή αυτό είναι ένας μύθος;

Υπάρχει μια σαφής διάκριση μεταξύ των δύο βασικών τύπων του σακχαρώδη Διαβήτη. Στο Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 που αφορά και περίπου το 90-95% των ασθενών με Διαβήτη έχουμε προοδευτική ανεπάρκεια των β΄ κυττάρων του παγκρέατος στην παραγωγή ινσουλίνης ή μειωμένη δράση της ινσουλίνης ή και τα δύο μαζί. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 αφορά άτομα μεγαλύτερης ηλικίας αν και σήμερα όχι σπάνια εμφανίζεται και σε νέα παχύσαρκα άτομα.

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 χαρακτηρίζεται από απόλυτη έλλειψη ινσουλίνης. Στην περίπτωση αυτή μέσο ενός αυτοάνοσου μηχανισμού τα β΄ κύτταρα του παγκρέατος καταστρέφονται πλήρως και έτσι δεν υπάρχει ενδογενή παραγωγή ινσουλίνης. Ο τύπος αυτός του Διαβήτη αφορά νέα άτομα γι’ αυτό ονομάζεται και νεανικός Σακχαρώδης Διαβήτης ή ινσουλινοεξαρτόμενος από την πλήρη εξάρτηση των ατόμων από την ινσουλίνη.

Όσο για το ποιος τύπος Διαβήτη είναι πιο επικίνδυνος, θα έλεγα ο αρρύθμιστος Διαβήτης είναι ο πιο επικίνδυνος. Δηλαδή όταν ο πάσχον από Σακχαρώδη Διαβήτη δεν φροντίζει έτσι ώστε τα επίπεδα σακχάρου να είναι σε φυσιολογικά επίπεδα ή σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού. Και λέω ο αρρύθμιστος γιατί όταν ο Σακχαρώδης Διαβήτης δεν ελέγχεται αρχίζουν  πιο γρήγορα τα επακόλουθα του που είναι οι επιπλοκές.  

Υπάρχει θεραπεία σε κάποια μορφή Διαβήτη ή μήπως ο ασθενής θα πρέπει να ζήσει μ’ αυτόν όλη την υπόλοιπη ζωή του;

Θεραπεία με την μορφή πλήρους ίασης από την νόσο δεν υπάρχει. Υπάρχουν βέβαια όλα εκείνα τα μέσα, όπως τα αντιδιαβητικά δισκία και η ινσουλίνη,  σε συνδυασμό με δίαιτα και άσκηση που κάνουν τον Σακχαρώδη Διαβήτη μια κατάσταση καλά ελεγχόμενη.

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης έχει χαρακτηριστεί ως μάστιγα της εποχής μας. Αληθεύει κάτι τέτοιο και γιατί;

Σύμφωνα με έρευνες περίπου 280 εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη και άλλα 340 περίπου κινδυνεύουν άμεσα να εμφανίσουν Διαβήτη με προοπτική αυτοί να γίνουν 450 εκατομμύρια έως το 2030. Αναλογιζόμενος αυτούς τους αριθμούς και έχοντας υπόψη μου το ότι σε κάθε Διαβητικό αντιστοιχεί άλλος ένας στον οποίο δεν έχει ακόμη διαγνωσθεί η νόσος  θα έλεγα με βεβαιότητα ότι ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί μάστιγα της εποχής.

Τι ποσοστό ανθρώπων πάσχει από τις δύο μορφές Διαβήτη στη χώρα μας; Υπάρχουν κάποια ποσοστά για το νομό Δράμας; Ή για να το πούμε διαφορετικά: περίπου πόσους διαβητικούς εξυπηρετεί το Νοσοκομείο Δράμας και με ποιο τρόπο το κάνει;΄Ή για

Στη χώρα μας τα ποσοστά των δύο μορφών Διαβήτη είναι ανάλογα με αυτά που ισχύουν και στον υπόλοιπο κόσμο. Δηλαδή 90-95% περίπου πάσχουν με Διαβήτη τύπου 2 και περίπου 5-10% με Διαβήτη τύπου 1. Το ποσοστό του πληθυσμού στην Ελλάδα που πάσχει από Σακχαρώδη Διαβήτη είναι σύμφωνα με έρευνες πάνω από 8% και αναμένεται να αυξηθεί κι άλλο εάν δεν υιοθετήσουμε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Με απλά λόγια: απώλεια των περιττών κιλών, άσκηση 2-3 φορές την εβδομάδα και στροφή στην μεσογειακή δίαιτα με διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες και χρήση του ελαιόλαδου αντί του ζωικού λίπους.

Το Εξωτερικό Διαβητολογικό Ιατρείο του Νοσοκομείου της Δράμας άρχισε να λειτουργεί το 1994 και υπεύθυνος του ιατρείου από τότε μέχρι και σήμερα είναι ο κ. Βλαχογιάννης Ανέστης. Αξίζει να αναφέρω ότι ο κ. Βλαχογιάννης κατάφερε κάτω από δύσκολες  συνθήκες να δημιουργήσει αρχικά το Διαβητολογικό Ιατρείο και να το φτάσει στο σήμερα, εξελίσσοντάς το σε ένα εξειδικευμένο χώρο παροχής φροντίδας για τους Διαβητικούς.  Στο Διαβητολογικό Ιατρείο παρακολουθούνται περίπου 5000 ασθενείς σε τακτά χρονικά διαστήματα και ανάλογα με τις εξατομικευμένες ανάγκες του κάθε Διαβητικού. Ημέρες λειτουργίας του είναι Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη. Τις 2 πρώτες μέρες ελέγχεται η κατάσταση της υγείας των ασθενών μέσα από τον κλινικό έλεγχο, τις  εργαστηριακές  εξετάσεις και τις  μετρήσεις του αυτοελέγχου  που έχουν ζητηθεί και  ανανεώνονται ή  αναπροσαρμόζονται οι οδηγίες  από τον Ιατρό. Κάθε Πέμπτη στο ιατρείο γίνεται εκπαίδευση των Διαβητικών. Υπεύθυνος για την εκπαίδευση είναι ο υποφαινόμενος και γίνεται σύμφωνα πάντοτε με τις οδηγίες του κ. Βλαχογιάννη   και αφορά τον  αυτοέλεγχο, την αυτοφροντίδα, την ινσουλινοθεραπεία, βασικές διαιτητικές οδηγίες καθώς και γνώσεις γύρω από τον Διαβήτη.

Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι στο Διαβητολογικό Ιατρείο αυτή τη στιγμή εκπαιδεύονται έπειτα από αίτησή τους και υπό την ευθύνη του κ. Βλαχογιάννη δύο Γενικοί Ιατροί: η κα. Ξέρρα Γκράτσια Πατρίτσια από το κέντρο Υγείας Προσοτσάνης και ο κ. Αθανάσιος Βήτας  από το ιατρείο του Δοξάτου. Το Διαβητολογικό Ιατρείο του Νοσοκομείου είναι το μοναδικό Διαβητολογικό ιατρείο που λειτουργεί σήμερα στο νομό Δράμας μετά την συνταξιοδότηση του κ. Σαμαρτζίδη από το Κ.Υ Προσοτσάνης και με την αναστολή της λειτουργίας του αντίστοιχου ιατρείου στο ΙΚΑ με όλα όσα σημαίνει αυτό.

Κατά πόσο βοηθούν όλα αυτά τα σκευάσματα τροφίμων που κυκλοφορούν στο εμπόριο με την ένδειξη «για διαβητικούς»; Και πώς μπορεί να ξέρει ο ασθενής – καταναλωτής ότι θα τον βοηθήσουν;

Πράγματι στο εμπόριο κυκλοφορούν πολλά τρόφιμα με την ένδειξη «κατάλληλα για Διαβητικούς». Βασικό χαρακτηριστικό αυτών των σκευασμάτων είναι η αντικατάσταση της ζάχαρης με άλλες γλυκαντικές ουσίες όπως η φρουκτόζη, καθώς και με τεχνητές όπως η ασπαρτάμη και η σακχαρίνη. Στην όλη υπόθεση με τα σκευάσματα για Διαβητικούς είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί, μιας και δεν υπάρχει η απαραίτητη βιβλιογραφία που να τεκμηριώνει την αξία τους ούτε και οδηγίες από τους διεθνείς οργανισμούς για την χρήση τους. Επιπλέον θα μπορούσα να παραθέσω ένα σωρό αρνητικά στοιχεία που ενισχύουν την επιφυλακτικότητά μας, όπως το αίσθημα της ελευθερίας που δίνει στον Διαβητικό που λέει «ξέρεις είναι κατάλληλο για Διαβητικό άρα μπορώ να τρώω όσο θέλω», με συνέπεια να έχουμε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Και κάτι τελευταίο, είναι αδικαιολόγητο να προσθέσουμε ένα ακόμη έξοδο στην τσέπη του Διαβητικού ιδιαίτερα σε μια περίοδο κρίσης με προϊόντα αμφιβόλου αξίας.

Γίνεται λόγος τελευταίας για τις ινσουλίνες νέας γενιάς. Τι ακριβώς είναι αυτές; Και σύμφωνα με πολλά δημοσιεύματα, λέγεται ότι κάποια νοσοκομεία αδυνατούν να τις προμηθευτούν λόγω αυξημένου κόστους. Τι γίνεται σ’ αυτή την περίπτωση με το Νοσοκομείο Δράμας;

Οι ινσουλίνες νέας γενιάς είναι ινσουλίνες που κατασκευάζονται στο εργαστήριο με την τεχνολογία του ανασυνδυασμού του DNA. Διακρίνονται δε σε βραχείας και παρατεταμένης δράσης. Πράγματι έγινε αρκετός θόρυβος με τις ινσουλίνες αυτές τον τελευταίο καιρό. Το πρόβλημα ξεκίνησε το καλοκαίρι αν θυμάμαι καλά όταν μια μεγάλη εταιρεία στο χώρο του Διαβήτη μετά τις αναπροσαρμογές στις τιμές των φαρμάκων, αποφάσισε να αποσύρει τις ινσουλίνες της από την αγορά λόγω ασύμφορης τιμής. Το γεγονός αυτό προκάλεσε τότε αναστάτωση  στην αγορά και οδήγησε τους Διαβητικούς στα Διαβητολογικά ιατρεία για αλλαγή σκευασμάτων.

Κατά τα άλλα ελλείψεις παρουσιάστηκαν σε κάποια Νοσοκομεία από την  αδυναμία τους να προμηθευτούν τις συγκριμένες ινσουλίνες είτε λόγω του υψηλού κόστους τους είτε λόγω των υπέρογκων χρεών τους στις φαρμακευτικές εταιρίες.

Στο Νοσοκομείο της Δράμας αντιμετωπίσαμε κι εμείς για ένα διάστημα πρόβλημα, αλλά αυτό οφειλόταν σε αυτό που σας είπα πιο πάνω, δηλαδή στην απόσυρση μια εταιρείας από την αγορά για λίγο καιρό. Το πρόβλημα όμως ξεπεράστηκε γρήγορα χάρη στην άριστη συνεργασία του κ. Βλαχογιάννη με τον κ. Σεμερτζίδη που είναι υπεύθυνος του φαρμακείου του Νοσοκομείου.