«Προσεγγίζοντας το φάσμα του αυτισμού»

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΥΤΙΣΜΟΥ

«Προσεγγίζοντας το φάσμα του αυτισμού»

Τρεις ειδικοί μιλούν στον «Πρωινό Τύπο»

 

Του Θανάση Πολυμένη

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ την Παγκόσμια Ημέρα για τον Αυτισμό (1 Απριλίου), ο Σύλλογος Γονέων Κηδεμόνων και Φίλων Ατόμων με Αυτισμό Ν. Δράμας «Αλκυόνη», σε συνεργασία με τον Σύλλογο Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Δράμας, διοργάνωσαν ημερίδα με κεντρικό θέμα: «Προσεγγίζοντας το φάσμα του αυτισμού». Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο στο Δημοτικό Ωδείο Δράμας, και τα θέματα που αναπτύχθηκαν ήταν:

- «Χαρακτηριστικά ΔΑΔ - από τα πρώτα σημάδια μέχρι τη διάγνωση» Ευαγγελία Σοουτλή, MSc  Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος

- «Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος και Εκπαίδευση – Από τη θεωρία στην πράξη» Φωτεινή Γρηγορίου Δασκάλα Ειδικής Αγωγής, Αν. Δ/ντρια Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Βόλου

- «Παρέμβαση της λογοθεραπείας σε διαταραχές επικοινωνίας στον αυτισμό»  Δέσποινα Κωνσταντινίδου, Λογοθεραπεύτρια

- «Ερωτήματα και εμπειρίες αδερφών ατόμων με αυτισμό» Χαριαλένα Μότσανου, Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής και αδερφή αγοριού με υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό.

Ο αυτισμός αποτελεί μία σοβαρή νεύρο-ψυχιατρική διαταραχή, που διαρκεί μία ολόκληρη ζωή και είναι συνήθως παρούσα από τη γέννηση του παιδιού. Στο πλαίσιο αυτής της διαταραχής εμποδίζεται ή δυσκολεύεται η ανάπτυξη ορισμένων ψυχολογικών δεξιοτήτων, που είναι ζωτικές για την ψυχο-κοινωνική λειτουργία και επάρκεια του ανθρώπου. Οι δεξιότητες αυτές σχετίζονται με την κοινωνική συναλλαγή και αμοιβαιότητα, την επικοινωνία και την οργάνωση πρόσφορης και σκόπιμης δραστηριότητας. Στις περιοχές αυτές, τα αυτιστικά άτομα εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες και χαρακτηριστικές αποκλίσεις. Στο πλαίσιο της διαταραχής, υπάρχει ποικιλία ως προς τη μορφή των συμπτωμάτων, το συνδυασμό δυσκολιών και το βαθμό βαρύτητας. Επομένως τα αυτιστικά άτομα, από τη μια διαφέρουν σημαντικά από το φυσιολογικό ενώ από την άλλη, διαφέρουν και μεταξύ τους.

Χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός, ότι, η ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα, ο ετήσιος εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Ενημέρωσης για τον αυτισμό, να αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία, καθώς αποτελεί την ευκαιρία για δράση και παροχή βοήθειας.

Ο «Πρωινός Τύπος», είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με κάποιες από τις ομιλήτριες και τα θέματα που ανέπτυξαν και συγκεκριμένα:

Φωτεινή Γρηγορίου

Η κα Φωτεινή Γρηγορίου, Δασκάλα Ειδικής Αγωγής, Αν. Δ/ντρια Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Βόλου, ανέπτυξε το θέμα με τίτλο: «Διαταραχές αυτιστικού φάσματος και εκπαίδευση – Από την θεωρία στην πράξη». Μιλώντας στον «Πρωινό Τύπο», ανέφερε μεταξύ άλλων: «Είναι ίσως το Α και το Ω το να εκπαιδεύουμε παιδιά με αυτισμό γιατί ουσιαστικά αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε, είναι να διδάξουμε δεξιότητες, να διδάξουμε τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά με αυτισμό,  μπορούν να πετύχουν το μέγιστο των δικών τους ικανοτήτων. Από εκεί και πέρα είναι ιδιαίτερη σημαντική εκπαίδευση, όσον αφορά σε συνδυασμό με την έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση.  Όσο πιο έγκαιρα και έγκυρα έχουμε διάγνωση, τόσο πιο έγκαιρα θα εκπαιδεύσουμε. Εκπαιδεύουμε σε όλους τους τομείς, και είναι πάρα πολύ σημαντικό, πέρα από την εκπαίδευση των παιδιών με αυτισμό, να προσπαθήσουμε να μιλούμε όλοι μια κοινή γλώσσα. Αυτός είναι και ο στόχος αυτής της ημερίδας. Όσο πιο πολύ ενημερωνόμαστε, είναι παιδιά που ζούνε μεταξύ μας, θα είναι ενήλικες που θα ζούνε μεταξύ μας και είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά τους, με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούμε να προσεγγίσουμε εμείς τον ιδιαίτερο τρόπο σκέψης και τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις. Δεν επιδιώκουμε μέσα από την εκπαίδευσης να τους εκπαιδεύσουμε για να αφήσουν τις δικές τους δεξιότητες και να πλησιάσουν και να ενσωματωθούν σε μια δική μας κοινωνία. Αυτό που θέλουμε να κάνουμε εμείς, είναι να εκπαιδεύσουμε με έναν τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορέσουν να έχουν κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές και να μπορέσουν να κατανοήσουν με ποιον τρόπο εμείς λειτουργούμε.»

Σήμερα έχουμε στην Ελλάδα τις κατάλληλες δομές εκπαίδευσης ώστε να μπορέσουν να βοηθηθούν αυτά τα άτομα και να ακολουθήσουν κάποια συγκεκριμένα προγράμματα: «Έχουμε πολλές δομές εκπαίδευσης σήμερα. Δεν είναι όπως τα πράγματα πριν από χρόνια. Θα μιλήσω γενικά για την Ελλάδα, γιατί δεν ξέρω τι δομές εκπαίδευσης έχει η Δράμα. Όμως οι προϋποθέσεις υπάρχουν. Είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα πια στα ειδικά σχολεία. Είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα και στα γενικά σχολεία, διότι έχει μπει παράλληλα στήριξη στα παιδιά με αυτισμό, που σημαίνει ότι υπάρχει βοήθεια. Υπάρχει έναν μύθος ότι υπάρχει μια αύξηση του αυτισμού τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για μύθο όμως. Ουσιαστικά είναι ότι έχουμε καλύτερες διαγνώσεις, οι γονείς είναι πιο ευαισθητοποιημένοι και βέβαια συμβαίνει  και το ότι έχουν δοθεί αρκετές παροχές τα τελευταία χρόνια για παιδιά με αυτισμό, με αποτέλεσμα οι γονείς πια να μην φοβούνται να μιλήσουν για τον αυτισμό ή να κάνουν τη διάγνωση του αυτισμού, έτσι ώστε τελικά έχουμε τον ακριβή αριθμό. Γιατί παλαιότερα, όταν δεν υπήρχαν σωστές και έγκυρες διαγνώσεις, δεν υπήρχαν εκπαιδευμένοι άνθρωποι, δεν υπήρχαν ειδικοί, φυσικά δεν μπορούσαν να κάνουν σωστά τη διάγνωση. Οπότε γινόντουσαν διαφορετικού τύπου διαγνώσεις. Θεωρώ ότι είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα, δεν είναι τέλεια. Είναι καλό βέβαια η Δράμα να στηρίξει τον Σύλλογο, με την έννοια ότι για να γίνει σωστή δουλειά και για να μπορέσουν να κινηθούν τα πράγματα και για να μπορέσει να μιλήσει όλος ο κόσμος την ίδια γλώσσα, θα πρέπει όλοι να γνωρίζουμε. Έχουν ανάγκη από πάρα πολλές παροχές τα παιδιά με αυτισμό. Έχουν ανάγκη περισσότερο από το να ανοίξουμε τις πόρτες μας, από το να τα δεχτούμε ίσους προς ίσους, και ουσιαστικά, αυτό που μπορεί όλη η κοινωνία να βοηθήσει, είναι ότι έχει να αντιμετωπίσει ένα άτομο, το οποίο πρέπει να προσεγγίσει με τον δικό του τρόπο. Τίποτα παραπάνω. Δεν χρειάζονται φοβερά πράγματα, χρειάζονται απλές βασικές γνώσεις προσέγγισης και καλή διάθεση».

Ευαγγελία Σοουτλή

Η κα Ευαγγελία Σοουτλή, MSc Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος, ανέπτυξε το θέμα: «Χαρακτηριστικά ΔΑΔ (διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές  – Από τα πρώτα σημάδια μέχρι τη διάγνωση». Σε δηλώσεις της στον «Πρωινό Τύπο» σχετικά με το θέμα της είπε: «Το δικό μου το κομμάτι αφορά τελείως το εισαγωγικό του φάσματος του αυτισμού. Είναι οι διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, αφορά γενικότερες λεπτομέρειες στο τι είναι ο αυτισμός, ποια είναι τα πρώτα σημάδια τα οποία πρέπει να δουν οι γονείς στα βρέφη, πρέπει να προνοήσουν για να υπάρχει μια πρόληψη, να τα αναγνωρίσουν σε πολύ μικρή βρεφική ηλικία, έτσι ώστε έχοντας την πρόληψη, να το αντιμετωπίσουν ακόμα πιο γρήγορα. Αν πάλι δεν μπορέσουμε να το εντοπίσουμε σε τόσο μικρή ηλικία, από μηνών, ας πούμε, τα σημάδια, μπορούμε παρ’ όλα αυτά, από την ηλικία των 2 ετών και πάνω, να τους εξηγήσουμε πια είναι τα βήματα τα οποία πρέπει να ακολουθήσουν, έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν πολύ γρήγορα τις οποιεσδήποτε δυσάρεστες συμπεριφορές των παιδιών τους. Και γνωρίζοντας πού πρέπει να απευθυνθούν, να προχωρήσουν και να νοιώθουν ασφαλείς και να έχουν αυτοπεποίθηση για το παιδί τους. Να μην νοιώθουν ότι κουβαλάνε ένα στίγμα, ότι δεν έχουν που να απευθυνθούν».

Ποια είναι τα σημάδια τα οποία πρέπει να αναγνωρίσουμε κα Σοουτλή; «Τα σημάδια στα οποία πρέπει να εστιάσουν οι γονείς στην πολύ μικρή βρεφική ηλικία, ας πούμε των 18 μηνών, παρατηρώντας το παιδί τους πρέπει να δουν: Το παιδί τους έχει βλεμματική εστίαση; Τους κοιτάζει στα μάτια; Ανταποκρίνεται στο όνομά του αν το φωνάζεις; Θα γυρίζει όταν ακούει το όνομά του; Αν μπορούν να ακολουθήσουν το δάχτυλό μας. Αν του δείξουμε την τηλεόραση, θα γυρίσει το βλέμμα του να στραφεί προς την τηλεόραση; Και το τελευταίο κομμάτι, είναι, αν μπορέσει να γυρίσει και να μας δείξει τι είναι αυτό που θέλει, είτε με το βλέμμα του, είτε και με κάποια κίνηση του σώματός του. Η μη λεκτική επικοινωνία δηλαδή, και σε τι επικοινωνία βρίσκεται μαζί μας. Επίσης, ένα πολύ σημαντικό κομμάτι, είναι και το πόσο νωρίς θα ξεκινήσει να μιλάει. Γιατί τα παιδιά με αυτισμό είναι αδύναμα στο κομμάτι παραγωγής λόγου, οπότε και αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του φάσματος».

Αν όλα αυτά τα σημάδια τα βρούμε στο παιδί μας, έχουμε δυνατότητες βελτίωσής τους; «Φυσικά, αυτό είναι το σημαντικό που πρέπει να καταλάβουν οι γονείς, ότι υπάρχει δυνατότητα εκπαίδευσης των παιδιών του φάσματος με αυτισμό και δεν στιγματίζονται. Δεν σημαίνει ότι ένα παιδί, επειδή βρίσκεται στο φάσμα το πετάμε. Σε καμιά περίπτωση. Υπάρχουν έρευνες που έχουν αποδείξει ότι, η πρώιμη παρέμβαση, εντατική και σε πολύ μικρή ηλικία, έχει πολύ καλά αποτελέσματα και στη συνέχεια τα παιδιά χρειάζονται λιγότερη στήριξη. Όσο νωρίτερα πλάσεις σωστά ένα παιδί, το απολαμβάνεις καθώς μεγαλώνει και χρειάζεται λιγότερη στήριξη. ‘Ένα παιδί που είναι γύρω στα 12 – 13 χρόνων, είναι πιο δύσκολο να διαμορφωθεί, από ένα παιδί που είναι 5 χρόνων. Όσο νωρίτερα τόσο το καλύτερο.»

Δέσποινα Κωνσταντινίδου

Η κα Δέσποινα Κωνσταντινίδου, λογοθεραπεύτρια, ανέπτυξε το θέμα: «Παρέμβαση της λογοθεραπείας σε διαταραχές επικοινωνίας στον αυτισμό». Μιλώντας στον «Πρωινό Τύπο», είπε: «Η παρέμβαση της λογοθεραπείας στοχεύει στη βελτίωση των συμπτωμάτων και της λειτουργικότητας στην καθημερινότητα του ατόμου με αυτισμό. Πρωταρχικός στόχος στην θεραπεία είναι η ανάπτυξη της επικοινωνίας και δευτερεύον στόχος η ανάπτυξη του λόγου. Η λογοθεραπευτική παρέμβαση στο σύνολό, της βοηθά τα παιδιά να επικοινωνήσουν με τον καλύτερο και πιο λειτουργικό τρόπο και γίνεται πάντα σε στενή συνεργασία με τους γονείς, το στενό οικογενειακό περιβάλλον και άλλους ειδικούς που ασχολούνται και συνεισφέρουν στο έργο του ατόμου με αυτισμό. Στόχος της είναι μια ανεξάρτητη επικοινωνία που θα διευκολύνει το άτομο με αυτισμό να μπορέσει να δείξει την νοημοσύνη του, να εκφράσει τις επιθυμίες και τις ανάγκες του καλύτερα και να έχει αυτοπεποίθηση, χωρίς να εξαρτάται από άλλους!»